diep in de Sogne Fjord aan de Noorse westkust heeft de evolutie hetzelfde gedaan met een heel andere soort. De vreedzame en onschadelijke zeepokken die je ziet op rotsen in getijdenzones van de kust zijn door de evolutie nogal bizarre parasieten geworden op de ruggen van kleine haaien.
gemeenschappelijke voorouder
“Het is zeer interessant als dieren evolutionaire sprongen maken zoals deze. In de wereld van sponzen is het feit dat sommige carnivoren zijn geworden uniek”, zegt Hestetun.
” wat ik heb bijgedragen door mijn proefschrift werk is dat dit voorval waarschijnlijk slechts één keer heeft plaatsgevonden. Met andere woorden, alle ongeveer 150 soorten vleesetende sponzen die we kennen moeten afstammen van een gemeenschappelijke voorouder.”
Het is moeilijk te zeggen wanneer deze specifieke evolutionaire sprong plaatsvond.
Hestetun denkt dat het minstens 60 miljoen jaar geleden is gebeurd en dat het lang daarvoor had kunnen zijn.
langs het pad van evolutie namen de oceaansponzen ongeveer 600 miljoen jaar geleden afscheid van onze voorouderlijke route.sponzen behoorden waarschijnlijk tot de allereerste dieren op aarde, blogs Jon Bråte van het departement Biowetenschappen van de Universiteit van Oslo.
etende larven en schaaldieren
vleesetende sponzen eten kleine larven en schaaldieren.
sponzen zijn zeer eenvoudige wezens, vergeleken met de meeste anderen in het dierenrijk. Ze hebben geen inwendige organen en over het algemeen doen door het filteren van voedingsstoffen die door hun structurele kanalen.
maar de voorouderlijke “moeder” van vleesetende sponzen slaagde erin dit een stap verder te zetten.haar afstammelingen diep in de oceanen gaan voor vlees, dankzij een soort klittenband. Zijn prooi kan bijvoorbeeld een kleine roeipod zijn met poten en lange antennes. Deze steken ver van zijn lichaam uit en kunnen op het oppervlak van de spons worden gevangen.
” als dat gebeurt, beginnen de cellen in de vleesetende spons langzaam te migreren in de richting van de prooi. Uiteindelijk omringen de cellen het volledig. De ‘maaltijd’ kan enkele dagen duren en uiteindelijk blijft alleen de schaal van het schaaldier over”, legt Hestetun uit.
in het Noordpoolgebied kunnen de vleesetende sponzen in ondieper water leven, zo ‘ n 150 tot 200 meter diep. Maar in warmere oceanen zijn ze het beste af in diepere habitats, bloeiend in de afgronden, met andere woorden minstens 4000 meter onder de golven.
de diepste ontdekking tot nu toe is 7.700 meter diep.vleesetende sponzen in de Noorse Zee
Noorse onderzoekers hebben de laatste jaren meer belangstelling getoond voor de diepten van de oceaan.
in totaal zijn 19 soorten vleesetende sponzen ontdekt in de Noorse Oceaan. Sommige zijn gezien in fjorden, slechts een paar honderd meter onder de oppervlakte. In de Noorse Zee zijn ze vier kilometer verder gevonden.
aan de Universiteit van Bergen wordt een door de EU gefinancierd onderzoeksproject uitgevoerd, genaamd sponzen, het in kaart brengen en onderzoeken van sponzen in de Noord-Atlantische Oceaan. Meer over dit project kun je hier lezen.
In Scientific American kun je hier lezen over nieuwe soorten diepzee ‘killer sponges’.en tot slot een YouTube-video van het Monterey Bay Aquarium Research Institute in Californië, met meer over het leven van de vleesetende sponzen in de diepten van de oceaan en wat Amerikaanse wetenschappers ontdekten toen ze bij hen aankwamen.
Lees de Noorse versie van dit artikel op forskning.no
vertaald door: Glenn Ostling
Scientific links
- Abstract: Jon Thomassen Hestun et al.: “The systematics of carnivorous sponges”, Molecular Phylogenetics and Evolution, januari 2016.
- Jon Thomassen hestetun ‘ s profile
